Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Uzmanlar Grubu’nun (GRETA) yayınladığı son yıllık rapora (3 Nisan 2020) göre Avrupa’da insan ticareti mağduru sayısının 2015-2018 yılları arasında neredeyse yarı yarıya arttığı kaydedilmiştir.

İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi’ne bağlı 47 ülkenin yetkilileri tarafından sağlanan bilgilere göre, 2015 yılında 10.598 kişiye kıyasla, 2018 yılında 15.310 insan ticareti mağduru belirlenmiştir.

GRETA Başkanı Davor Derenčinović; “İnsan ticareti mağdurlarını belirlemede kullanılan yöntemler ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor, ancak mevcut veriler bu korkunç suçun mağduru olarak tanımlanan kişi sayısında önemli bir artış olduğunu ortaya koyuyor.” dedi.

“İnsan kaçakçılığının gizli doğası ve birçok ülkede tespit edilme süreciyle ilgili kaydedilen sorunlar gerçek mağdur sayısının aslında çok daha yüksek olabileceğini göstermektedir. İlgili makamların, insan ticaretiyle mücadele ve mağdurlara yasal hakları olan yardım ve desteği sağlama çabalarını hızlandırmaları çok önemlidir.”

Bugünkü raporda, sözleşmenin yürürlüğe girmesinden 12 yıl sonra, GRETA’nın taraf ülkelerce uygulanması, hazırlanan ikinci değerlendirme turu raporlarına dayanılarak gözden geçirilmektedir.

Rapor, sözleşmenin uygulanmasındaki en büyük iki açığın çocuk ticareti mağdurlarının tespiti ve çocuk mağdurlara sağlanan yardım tedbirleri alanlarında olduğunu vurgulamaktadır.

Buna ilave olarak, genel anlamda mağdurların desteklenmesine yönelik alınan tedbirler ve mağdurlara yeterli seviyede iyileşme ve düşünme süresi sağlanamaması, her türlü sömürüde insan ticareti mağdurlarının belirlenmesindeki eksiklikler ve mağdurların tazminat almasını zorlaştıran engeller, yaygın sorunlar olarak vurgulanmaktadır.

Rapor ayrıca insan tacirlerinin cezalandırılmasının yetersiz kaldığını da gösteriyor. Birçok ülkede kovuşturma ve mahkûmiyet sayısının hala düşük olduğu ve verilen cezaların bazen yeterli derecede caydırıcı olmadığı izlenmiştir. Ayrıca, insan tacirlerinin varlıklarına el koyma kararları çok nadir olarak görülmektedir.

Bununla birlikte, GRETA’nın uygulanmasında bazı iyileşmeler gözlemlemiştir. Örneğin, insan ticaretinin sonucu olarak yasa dışı eylemlerde bulunan mağdurların cezalandırılmasına ilişkin belirli yasal hükümler düzenleyen ülkelerin sayısında bir artış olmuştur.

Ayrıca, insan ticareti mağduru olduğu bilinen kişilerin hizmetlerinin kullanılmasını suç sayan ülke sayısında da bir artış olmuştur.

Yıllık raporun yanı sıra, GRETA, Koronavirüs salgınının insan ticaretine ilişkin tehlikeleri hakkında bir bildiri yayınladı.

Açıklamada, insan ticareti mağdurlarının evsiz kalma riski, insan ticareti ile mücadele eden sivil toplum kuruluşlarının mağdurlara sağladıkları destek hizmetlerinin azalması ve görünmez mağdurların yeniden insan ticaretine maruz kalma tehlikesi gibi özel zorluklara dikkat çekilmektedir.

GRETA, liderlere, insan ticareti mağdurlarının da dâhil olduğu en savunmasız kesimin hakları ve korunmasından kriz sırasında feragat etmemelerini ve insan ticareti mağduru olan binlerce kadın, erkek ve çocuğun gözden uzak olsalar da akıldan çıkarılmaması konusundaki yasal ve ahlaki yükümlülüklerini hatırlatmaktadır.