Prof. Dr. Bıçak, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu (1985-1989). Mezuniyetinin hemen ardından aynı üniversitede yüksek lisans programına başladı. Yurtdışında yüksek lisans ve doktora eğitimi yapmak üzere 1990 yılında Devlet Bursu kazandı. Doktorasını, İngiltere’de, Nottingham Üniversitesi Hukuk Fakültesinde 1996 yılında ‘Hukuka Aykırı Elde Edilen Deliller’ konulu tezini savunarak delil hukuku ve ceza hukuku alanında tamamladı. 1999 yılında “yardımcı doçent”, 2002 yılında “doçent” ve 2008 yılında “profesör” akademik unvanlarını aldı.

Prof. Dr. Bıçak, Dünyanın saygın üniversitelerinde misafir öğretim üyesi olarak görev yaptı, dersler verdi. New York City Universitesi John Jay College of Criminal Justice Hukuk Bölümünde ve Fordham Universitesi Hukuk Fakültesinde misafir öğretim üyesi olarak görev yaptı, “organized crime” (organize suçlar) dersi verdi.

Avrupa Birliği Erasmus Öğretim Elemanı Değişim Programı çerçevesinde Slovenya’nın Maribor Üniversitesinde, Macaristan Polis Akademisinde, Fransa’da Lyon 3 Universitesi Hukuk Fakültesinde misafir öğretim üyesi olarak dersler verdi.

Prof. Bıçak, 1990 yılından itibaren 30 yıl süreyle Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesinde “Ceza Hukuku”, “Ceza Muhakemesi Hukuku” ve “İnsan Hakları” dersleri, Güvenlik Bilimleri Enstitüsünde ise “Delil Hukuku” “Uluslararası Güvenliği Tehdit Eden Suçlar” dersleri verdi. Prof. Bıçak, ülkemizin birçok üniversitesinde de yarı zamanlı öğretim üyesi olarak görev yaptı. Bilkent Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Atılım Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Başkent Üniversitesi’nde lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri verdi.

Prof. Dr. Bıçak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde (Strasbourg / Fransa) 1999 yılında “stajyer hukukçu” olarak görev yaptı. Avrupa Konseyi Polis Etiği Sözleşmesi Taslağı hazırlamak üzere oluşturulan Avrupa Konseyi Polis Etiği Uzmanlar Komitesinde üye olarak yer aldı.

2002-2004 yılları arasında Başbakanlık bünyesinde faaliyet gösteren İnsan Hakları Danışma Kurulu Üyesi olarak görev yaptı. 2003–2005 yıllarında iki yıl Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı görevini yürüttü. Aynı dönemde Reform İzleme Grubu’nun altı üyesinden (Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Avrupa Birliği Genel Sekreteri, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı, İHDK Başkanı) biri olarak görev yaptı.

Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığı, P.A. Güvenlik Bilimleri Fakültesi Ceza Adaleti Bölüm Başkanlığı, P.A. Adli Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü görevlerini yürüttü.

Çalışma hayatı boyunca, uzmanlık alanıyla ilgili çok sayıda ulusal ve uluslar arası bilimsel toplantıda tebliğ sunan Prof. Bıçak, yüzün üzerinde bilimsel makale yayınladı. Hukuk alanında Türkçe ve İngilizce dillerinde yayınlanmış 12 kitabı, çok sayıda makalesi bulunmakta olup, 11 adet uluslararası projenin tasarımını ve yürütücülüğünü yapmıştır.

Adalet Bakanlığı tarafından hakim ve savcılara yönelik olarak düzenlenen Yeni Türk Ceza Kanunu Bilgilendirme Seminerleri çerçevesinde çok sayıda vilayette toplantılara konuşmacı olarak iştirak etti. Bunların yanı sıra, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5271 sayılı Ceza muhakemesi Kanunu hakkında çeşitli üniversitelerin hukuk fakültelerince ve hukuk derneklerince düzenlenen bilimsel toplantılara katkıda bulundu.

Prof. Dr. Vahit Bıçak, halen HBV Üniversitesi’nde delil hukuku, ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukuku dersleri vermeye devam etmektedir.