Suç ve ceza muhakemesi süreleri, adil ve etkin bir yargılama sürecinin temel unsurlarından birini oluşturur. Hukukun üstünlüğü ilkesi gereği, suç işlendikten sonra hızlı ve etkin bir şekilde adaletin sağlanması önemlidir. Bu nedenle, ceza muhakemesindeki süreler, yargı sürecinin düzenlenmesi, yönetilmesi ve adalete erişimde kritik bir rol oynar.

Süreler, yargılamanın / muhakemenin hızlı ve düzenli ilerlemesi bakımından önemli bir görev ifa etmektedir. Suç ve ceza yargılamasında, kanun yollarına başvuruda farklı sürelere yer verilmesi, muhakeme sürelerinin adalete erişimini güçleştirebilmekte, hak arama yollarının kullanılmasında karışıklığa sebebiyet verebilmekte ve hak kayıplarına neden olabilmektedir. Bu açıdan sürelerde yeknesaklık önemli bir konuşur.  

12.03.2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile gün olarak belirlenen sürelerin hafta ve ay şeklinde değiştirilmiştir. İtiraz, istinaf ve temyiz başvuru süresi gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta olarak belirlenmiş, böylece başvuru sürelerinin yeknesaklaştırılmasını sağlanmıştır.

Yeni Süreler

Suç ve ceza muhakemesi hukukunda düzenlenen sürelere ilişkin değişiklikler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu değişiklikler 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Sürelerin Hesaplanması

5271 Sayılı CMK’nın 39. maddesi “sürelerin hesaplanması” konusunu düzenlemektedir. Buna göre; gün ile belirlenen süreler, tebligatın yapıldığının ertesi günü işlemeye başlar. Süre, hafta olarak belirlenmiş ise, tebligatın yapıldığı günün, son haftada isim itibarıyla karşılığı olan günün mesai saati bitiminde sona erer. Süre, ay olarak belirlenmiş ise tebligatın yapıldığı günün, son ayda sayı itibarıyla karşılığı olan günün mesai saati bitiminde sona erer. Son bulduğu ayda sayı itibarıyla karşılığı olan gün yoksa; süre, ayın son günü mesai saati bitiminde sona erer. Son gün bir tatile rastlarsa süre, tatilin ertesi günü biter.

5271 Sayılı CMK’nın “sürelerin hesaplanması” başlıklı 39. maddesi ise “(1) Gün ile belirlenen süreler, tebligatın yapıldığının ertesi günü işlemeye başlar. (2) Süre, hafta olarak belirlenmiş ise, tebligatın yapıldığı günün, son haftada isim itibarıyla karşılığı olan günün mesai saati bitiminde sona erer. (3) Süre, ay olarak belirlenmiş ise tebligatın yapıldığı günün, son ayda sayı itibarıyla karşılığı olan günün mesai saati bitiminde sona erer. Son bulduğu ayda sayı itibarıyla karşılığı olan gün yoksa; süre, ayın son günü mesai saati bitiminde sona erer. (4) Son gün bir tatile rastlarsa süre, tatilin ertesi günü biter” biçiminde düzenlenmiş olup, gün ile belirlenen sürelerin, tebliğin yapıldığı tarihin ertesi gününden itibaren işlemeye başlayacağı ve son günün tatile isabet etmesi durumunda sürenin tatilin ertesi günü sona ereceği hüküm altına alınmıştır.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi 08.02.2021 tarihli E. 2020/31908 ve K. 2021/3407 sayılı kararında; sanık ve müdafiinin yokluğunda verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararın 07/07/2020 tarihinde sanık müdafiine elektronik posta yoluyla gönderildiği, 7201 Sayılı Tebligat Kanunu’nun elektronik tebligatı düzenleyen 7/a maddesine göre, elektronik yolla yapılan tebligatın, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılması gerektiği, bu durumda tebligatın 12/07/2020 tarihinde yapılmış sayılacağı, itiraz süresi olan 7 günlük yasal sürenin son günü olan 19/07/2020 tarihinin ise Pazar gününe isabet etmesi nedeniyle CMK’nın 39. maddesi uyarınca sürenin, tatilin ertesi günü olan 20/07/2020 tarihine kadar uzadığı ve sanık müdafii tarafından 20/07/2020 tarihli dilekçeyle karara itirazda bulunulduğundan yapılan itirazın süresinde olduğu gözetilip, itirazla ilgili bir karar verilmesi gerekirken, süresinde olmadığı gerekçesiyle itirazın reddine dair Ankara Batı 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararında isabet bulunmadığına hükmetmiştir.

Sürelerin Başlangıcı

12.03.2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Hak arama hürriyetinin daha etkin kullanılması, hukuki güvenliğin güçlendirilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi açısından kanun yollarına (istinaf, temyiz) ilişkin başvuru sürelerinin, hükmün tefhimi yerine gerekçeli kararın tebliğinden itibaren başlamasına yönelik düzenleme yapılmıştır.