İddianameyi hazırlayan isimlerden biri olan New York Güney Bölge Savcısı Geoffrey Berman, Halkbank’ın İran’ın çıkarına olacak şekilde, ABD yasaları uyarınca yaptırımlara tabi olmasını gerektiren bazı işlemler yaptığını iddia etti. Bu işlemler, „İran’ın petrol ve doğalgaz satışlarından elde ettiği ve Halkbank’ta tuttuğu paraların yapılan altın alımlarıyla İran Hükümeti’ne aktarılması, aynı paraların ‚ikili ticaret‘ kurallarına aykırı bir şekilde İran’a satılması yasak olan altının ihraç edilmesinde kullanılması ve İran’a sokulması yasak olan malların ihracatı için yaptırım kapsamı dışında kalan ilaç ve gıda alımı yapılmış gibi gösteren sahte işlemlere aracı olunması“ olarak sıralandı.

İddianamede, bu yöntemlerle, Halkbank kısıtlamalara tabi olan 20 milyar dolarlık fonun İran’a yasadışı bir şekilde aktarımını yaptığı ifade ediliyor.

 Halkbank’a yöneltilen suçlamalar 

Suçlu bulunması halinde, Halkbank için usulsüz yaptığı ve para akladığı iddia edilen işlemlerin finansal boyutuna denk gelecek kadar para cezası kesilmesi talep edildi.

Yargıç Richard Berman

Halkbank’la ilgili davaya da daha önce Hakan Atilla’nın hüküm giydiği davaya bakan Yargıç Richard Berman bakacak.

12 Nisan 2021 Pazartesi günü telekonferans yoluyla yapılan istinaf duruşmasında; Halkbank’ın Amerikalı avukatları, banka hakkındaki iddianamenin The Foreign Sovereign Immunities Act (FSIA – Yabancı Egemenlerin Dokunulmazlık Yasası) uyarınca düşürülmesi gerektiğini içeren itirazlarını sundular. 

Savunma avukatları mahkemelerin yabancı ülkelerin anlaşmazlıkları çözdüğü yerler olmadığını, bu sorunların diplomatik yollarla veya ‚Tanrı Korusun“ diyerek “şiddet yolu ile“ de çözülebileceğini ifade ettiler.

Yargıçlar, sırayla sorular sormaya başladı. Halkbank’ın ticari bir banka olup, olmadığını soran bir yargıca karşılık Halkbank’ın avukatı, biraz durakladıktan sonra Halkbank’ın ticari banka olmanın dışında devlet adına vergi topladığını söyleyerek, devletin bir parçası olduğu argümanını güçlendirmeye çalıştı. 

Yargıç ise bu durumun “Halkbank’ın sadece devlet adına vergi toplamada bir araç olduğunu“ gösterdiğini ve aynı şeyi bir şeker dükkanının da yapabileceği yargısını ifade etti. Halkbank avukatları bunun üzerine Halkbank’ın vatandaşlara krediler verdiğini ve devletin programlarını da yerine getirmek gibi başka faaliyetlerini saydılar.

Yargıcın, ‚Halkbank ile Türk devleti eş anlamlı mı“ sorusuna, Halkbank avukatlarından ‚evet‘ cevabı geldi. Bunun üzerine Yargıç bu kez Halkbank çalışanlarının diplomatik dokunulmazlıktan yararlanıp, yararlanmadığını sordu. Halkbank’ın avukatı ise Halkbank çalışanlarının diplomatik dokunulmazlık sahibi olmadığını ifade etti. 

Yargıç bu kez, “nasıl olur da o zaman bankanın Türk Devleti ile aynı şey olduğunu iddia edersiniz?“ sorusu ile devam etti. Eğer Halkbank ile Türk Devlet eşanlamlı ise, Halkbank çalışanlarının da ‚devlet yetkilisi olması gerekir, onlar devlet yetkilisi mi?“ diye sordu. Bu kez de avukat bu konunun FSIA’nın konusu olmadığını söylemekle yetindi.

Yargıç bu kez, daha önce de Halkbank çalışanlarının mahkum yargılanmasında, diplomatik dokunulmazlık argümanının ileri sürülüp sürülmediğini sordu. Savcılık daha önce banka çalışanlardan Hakan Atilla yargılamasında diplomatik dokunulmazlıktan yararlanma girişimi olmadığını, Türkiye hükümetinin de bu yönde bir talebi olmadığını ifade etti. 

Heyet Başkanı, tarafların sözlü argümanlarını dinlediklerini, ABD mahkemelerinin yargılama yetkisine sahip olup olmadığı konusundaki uyuşmazlıkta hemen bir karar açıklamayacağını, kararını daha sonra açıklayacağını ifade ederek duruşmaya son verdi.

Juri Huzurunda Duruşma

İstinaf mahkemesi heyeti tarafından ABD ceza adalet sisteminin yargılama yapmaya yetkili olmadığı argümanı kabul edilmedi. 

Yüksek mahkeme Kararı