İkiden fazla kişinin hiyerarşik ilişki içerisinde, ast-üst ilişkisi ve disiplini bulunan, süreklilik gösterecek şekilde planlı bir ortaklık ve paylaşım anlayışıyla, kamu düzenini bozduğu varsayılan aynı amaca yönelik suçları işlemeleri halinde organize suç örgütünün varlığı söz konusudur.

Suçlar; tek bir kişi, iştirak iradesiyle bir araya gelen birden fazla kişi veya organize suç örgütleri tarafından işlenebilir.

Kolaylıklar

Organize suç örgütü oluşturulması, amaçlanan suçu işlemede hem nitelik hem de nicelik itibariyle kolaylık sağlar. Suç işlemek için ihtiyaç duyulan eleman ve malzeme kolaylıkla temin edilebilir. Organize suç örgütü oluşturanlar dayanışma içinde olduklarından tereddütsüz ve korkusuzca hareket edebilirler. Kendisine herhangi bir görev verilen kişinin bu görevini yerine getirmemesi durumunda organize suç örgütü hemen bu kişinin yerine bir başkasını ikame edebilme gücüne sahiptir. 

Oldukça popüler

Organize suç örgütü olgusu ülkemizde olduğu kadar, tüm Dünya’da oldukça popüler bir konudur. Maria Puzo tarafından 1969 yılında yayınlanan “Godfather” romanı organize suç örgütü alanında basılmış olan kitapların en popüleri oldu. İnsanlık tarihinin en çok satan romanı unvanını kazandı. Şu ana kadar on beş milyon nüshalık satış rakamına ulaştı.

Godfather (Baba) romanının filmi de yapıldı. 1972 tarihinde vizyona giren “Godfather” filmi iki yüz milyon dolar gişe hasılatı topladı. Organize suç örgütlerini konu alan dizi filmler büyük izleyici kitlesi toplamakta ve uzun yıllar vizyonda kalabilmektedir. Ortada olan gerçek şudur ki; organize suç örgütlerinin doğası, tanımı, nitelikleri büyük bir toplumsal ilginin bu yapılar üzerinde yoğunlaşmasına sebep olmaktadır.

Sınırlar Ötesi

Organize suç olgusu günümüzde milli sınırları aşmıştır. Küreselleşme ve ülkelerin birbirlerine karşılıklı ekonomik bağımlılığı, Dünya’nın hemen her bölgesinde organize suç örgütlerinin milli sınırlar ötesine taşmasını desteklemiş, teşvik etmiştir.

İletişimin olanakları ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler, milli sınırların gevşemesi, insanların, malların ve hizmetlerin yeryüzü üzerindeki hareketliliğinin artması ve global ekonomik düzenin ortaya çıkması organize suç örgütü olgusunu milli temelli olma özelliğinden uzaklaştırmıştır.

Silahlara erişimin kolaylaşması, mülteci ve göçmenlerin artan hareketliliği ve milli suçla mücadele birimlerinin uluslararası işbirliğinde istenilen düzeyi yakalayamamaları gibi olgular organize suç örgütlerinin lehine işlemektedir.

Nitelikleri

Organize suç örgütünün tüm ülkeler tarafından üzerinde anlaşılmış ortak bir tanımı olmasa da, organize suç örgütü olgusunun taşıdığı nitelikler konusunda hemen hemen bir uzlaşının varlığından söz edilebilir. Organizasyon, hiyerarşi, devamlılık, suç işleyerek menfaat temini, tehdit veya şiddet kullanımı, adalet sisteminden korunmak için yolsuzluklara bulaşma, siyaset kurumuyla içli dışlı ilişki, bu yapılarca sunulan hizmete toplumun talebi, belli bir piyasa üzerinde tekel durumu, sınırlı veya kapalı üyelik yapısı, gizli ve planlı faaliyetler organize suçun temel nitelikleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Türk hukukunda organize suçla mücadele etmek amacıyla,

• organize suç örgütü oluşturma(TCK md 220/1),
• organize suç örgütünü yönetme(TCK md 220/1),
• organize suç örgütüne üye olma(TCK md 220/2),
• organize suç örgütünün faaliyeti çerçevesinde suç işleme (TCK md. 220/4),
• organize suç örgütü adına suç işleme (TCK md 220/6)
• organize suç örgütünün korkutucu gücünden yararlanarak suç işleme,
• organize suç örgütüne yardım etme(TCK md 220/7),
• organize suç örgütüne finansman sağlama, ve
• organize suç örgütünün propagandasını yapma (TCK md 220/8)

davranışları  suç sayılmıştır.

Üye

Organize suç örgütü üyesi; örgüt amacını benimseyen, örgütün hiyerarşik yapısına dahil olan ve bu suretle verilecek görevleri yerine getirmeye hazır olmak üzere kendi iradesini örgüt yöneticilerinin iradesine terk eden kişidir. Örgüt üyeliği, örgüte katılmayı, bağlanmayı, örgüte hakim olan hiyerarşik gücün emrine girmeyi ifade etmektedir. Örgüt üyesi örgütle organik bağ kurup faaliyetlerine katılmalıdır. Organik bağ, canlı, geçişken, etkin, faili emir ve talimat almaya açık tutan ve hiyerarşik konumunu tespit eden bağ olup, üyeliğin en önemli unsurudur.

Örgüte yardımda veya örgüt adına suç işlemede de, örgüt yöneticileri veya diğer mensuplarının emir ya da talimatları vardır. Ancak örgüt üyeliğini belirlemede ayırt edici fark, örgüt üyesinin örgüt hiyerarşisi dahilinde verilen her türlü emir ve talimatı sorgulamaksızın tamamen teslimiyet duygusuyla yerine getirmeye hazır olması ve öylece ifa etmesidir.

Organize suç örgütüne üye olma suçunun manevi unsuru, örgütün gayesini bilerek ve benimseyerek bu örgüte girme iradesinin mevcut olmasıdır. Failin örgütün gayesini benimsemiş olup olmadığı, onun iç alemini ilgilendiren bir hususu olduğundan bu durumun kanıtlanması, ancak iradenin dışa yansıması, yani dış aleme yansıyan hareketleri veya bunu bilen tanık anlatımları veya aynı kanaati verebilecek diğer kanıtlarla anlaşılabilir. Organize suç örgütü üyeliğinden bahsedilebilmesi için kişinin örgütün gayesini benimsediğini açığa çıkaracak nitelikte hareketinin saptanması gerekir.

Mafya & Terör

Organize suç örgütleri; çıkar amaçlı organize suç örgütleri (mafya) ve siyasi amaçlı organize suç örgütleri (terör) olmak üzere iki farklı şekilde karşımıza çıkabilir. Yapıları ve amaçları itibariyle, çıkar amaçlı organize suç örgütleriyle siyasi amaçlı organize suç örgütleri arasında büyük benzerlikler vardır.

Çıkar amaçlı suç örgütleri

Çıkar amaçlı suç örgütleri, doğaları gereği organizedir. Haksız kazanç temin etmek üzere bir araya gelmiş kişilerden oluşur. Aralarında işbölümü ilişkisi bulunan hiyerarşik bir yapı; bir çete reisi ve altında ekipleri (adamları) vardır. Şiddet ve tehdit gibi yöntemleri kullanırlar. Kamu makamlarıyla iyi ilişkiler geliştirerek kendilerini kamufle etmeye çalışırlar. Genellikle paravan firmalara sahiptirler. Örgüt bu paravan firmalar kanalıyla hem faaliyetlerini sürdürür hem de bu faaliyetlerden elde ettiği kara parayı aklar. Örgüt içerisinde kurallar ve yaptırım sistemi vardır.

Çıkar amaçlı suç örgütü, doğrudan veya dolaylı biçimde bir kurumun, kuruluşun veya teşebbüsün yönetim ve denetimini ele geçirmek, kamu hizmetlerinde, basın ve yayın kuruluşları üzerinde, ihale, imtiyaz ve ruhsat işlemlerinde nüfuz ve denetim elde etmek, ekonomik faaliyetlerde kartel ve tröst yaratmak, madde ve eşyanın azalmasını ve darlığını, fiyatların düşmesini veya artmasını temin etmek, kendilerine veya başkalarına haksız çıkar sağlamak, seçimlerde oy elde etmek veya seçimleri engellemek maksadıyla tehdit, baskı, cebir veya şiddet uygulamak suretiyle yıldırma veya korkutma veya sindirme gücünü kullanarak suç işlemek için oluşturulmuş yapılara denilmektedir.

Kendi kuralları uygulama imkânı

Çıkar amaçlı organize suç örgütleri, Devlet otoritesinin yerini alarak kendi kurallarını koyar ve uygular. Örgütün en tehlikeli yönlerinden birisi, kendi kuralını koyarak, toplum üzerinde devletin yerini almaya çalışması ve bu kuralları uygulama imkânı elde edebilmesidir.

Toplum değerlerine saygılı gibi görünen çıkar amaçlı suç örgütlerinin gerçek amacı, toplumsal değerleri korumak değildir. Asıl amaç; bu noktadan hareketle, ekonomik menfaat elde etmektir. Devletin kurallarına saygılı ve devletle barışık izlenimi vererek, örgüt, aslında, gizli olarak Devlet otoritesine karşı mücadeleyi hedeflemektedir; kaldı ki, yapılanmasını tamamladığında, devletin yerine kaim olarak toplumda kabul görmekte ve daha da ötesi, kural koyarak, kendi kurallarını uygulama imkânı elde etmektedir. Mafya örgütlerinin asıl tehlikeli olan yönü; insanlar üzerinde tesis etmiş oldukları korku, dehşet ve sindirmeyle kısa yoldan ve hiçbir şekilde emek sarf etmeden büyük ekonomik değerler elde etmeleridir.

Etkinlikleri

Organize suç; uyuşturucu madde kaçakçılığı, silâh ve mühimmat kaçakçılığı, göçmen kaçakçılığı, insan ve organ ticareti, gümrük kaçakçılığı, kalpazanlık, adam kaçırma, zorla çek-senet imzalatma, tefecilik, haraç toplama, nitelikli dolandırıcılık, bilişim suçları, vergi kaçakçılığı, yolsuzluk ve suç gelirlerini aklama gibi pek çok farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır.

© Prof. Dr. Vahit Bıçak