Anonim şirketlerde “sözleşmeli avukat” bulundurulması zorunluluğuna ilişkin mevzuat hükümleri incelendiğinde; Resmî Gazete’nin 7 Nisan 1969 tarih ve 13168 sayılı nüshasında yayınlanan Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinde; “kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa verme, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etme ve savunma, adli işlemleri takip etme, bu işlere ait bütün evrakı düzenleme” işlerinin, yalnız baroda yazılı avukatlara ait olduğu belirtilmiştir.

Kanunun aynı maddesinde; “Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının 5 (beş) katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı 100 (yüz) veya daha fazla olan yapı kooperatiflerinin sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorunda oldukları” ve “bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan on- altı(16) yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verileceği” hükme bağlanmıştır.

Anonim Şirketlerde Sözleşmeli Avukat Bulundurmanın Faydaları

Ticari hayatın merkezinde olan şirket türleri arasında kendisine en sık rastlananlardan biri de şüphesiz anonim şirketlerdir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) düzenlendiği üzere anonim şirketler;

• kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve faaliyetleri gerçekleştirebilmeye uygun bir şirket türü olma (m.331),
• tek ortakla kurulabilme kolaylığı (m.338),
• ortaklar açısından ticari hayatın riskleri karşısında tüm malvarlığıyla sorumlu olmaksızın yalnızca sermaye payıyla ve şirkete karşı sınırlı sorumlu olabilme imkanı (m.329(2)),
• pay senedi çıkarma imkanı ve bu sayede şahıs şirketleriyle kıyaslandığında şirkete girişin de şirketten çıkışın da görece kolay oluşu (m.484 vd.),
• ortakların şahsi durumlarında meydana gelen değişikliklerden şirketin büyük ölçüde etkilenmeyip tüzel kişiliğini sürdürmesi (m.529 vd.),

gibi pek çok avantajı bünyesinde barındırmaktır.

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun getiriliş amacı, esas sermayesi büyük şirketlerin olası yanlış işlemlerinden kaynaklı olarak ülke ekonomisine zarar vermesinin önlenmesidir. Nitekim, ekonomik ve ticari hayatta gittikçe daha karmaşık hükümler düzenlenmektedir. Şirket yöneticilerin hukuk düzenindeki gelişmeleri takip etmesi, işlerinin niteliği gereği çok zordur. Örneğin; halka açık bir anonim şirketin uyması gereken SPK nezdinde birden çok çıkarılmış tebliğ mevcuttur. Keza, şirketlerin yeni getirilen kanunla KVKK kapsamında şirketlerini uyumlu hale getirmesi gerekmektedir. Bunun gibi hususlarda uzman hukukçulardan destek alınması zaruridir. 

Şirketlerin her bir hukuki işlemleri için hukuki hizmet ücreti, sözleşmeli olarak sabit bir ücretle hizmet almaları kendileri için daha az maliyetli olacaktır.

Bir şirketin sözleşmeli avukatla çalışmasının en önemli faydası, önleyici hukuk hizmetinin, telafi edici hukuk hizmetinden daha ucuz olmasıdır. Örneğin; bir sözleşme akdedilirken uzman hukukçulardan destek alınmaması sonucunda ortaya çıkan olası zarar miktarı, destek alınırken ödenecek ücretten daha fazladır.

 Avukat bulundurma zorunluluğu

Anılan kanun maddesi hükmünde de anlaşılacağı üzere, avukat bulundurma zorunluluğu tüm anonim şirketler için öngörülmemiştir. 2024 yılı anonim şirketlerin kurulması için öngörülen minimum sermaye miktarı 250.000,00 TL dir. Bu nedenle, esas sermaye miktarı 1.250.000,00 TL sermaye ve fazlasına sahip Anonim Şirketlerin ya bordrolarında bir avukat çalıştırması ya da sözleşmeli olarak bir avukattan devamlı hizmet alması yasal zorunluluktur.

Yasal zorunluluk,

• Kuruluş esas sermayesi 1.250.000,00 TL ve üzeri olan anonim şirketlerde tüzel kişilik kazanılması ile birlikte; yani şirketin ticaret siciline tescil edilmesi ile birlikte,
• Kuruluş esas sermayesi 1.250.000,00 TL’nin altında ancak sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 1.250.000,00 TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sermaye artırımına ilişkin genel kurul kararının ticaret siciline tescil ettirildiği anda,

doğmaktadır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus; kuruluş aşamasında 1.250.000,00 TL ve üzeri esas sermayenin tamamının ödenmesine gerek yoktur. Yani, anonim şirket tescil edilirken kuruluş esas sermayesini 1.250.000,00 TL veya üzeri belirlemiş ve bedelinin tamamını ödememiş olsa dahi sözleşmeli avukat bulundurmak zorunludur.

Anonim Şirketlere getirilen yasal zorunluluğun objektif, hukuki ve hakkaniyetli olmadığı, şirketleri sözleşme yapmaya zorlayarak Anayasa’da güvence altına alınan sözleşme serbestisine aykırılık teşkil ettiği yönünde ileri sürülen argümanlar, Anayasa Mahkemesi’nin 30.06.2011 tarih ve 2010/10 E.,2011/110 K. sayılı kararı ile Avukatlık Kanun’unun ilgili 35’inci maddesinin Anonim Şirketler yönünden Anayasaya aykırı olmadığına kanaat getirilmiştir.

Dolayısıyla, Avukat bulundurma yükümlülüğü altında olan anonim şirketlerin yüklü miktarda idari para cezaları ile muhatap olmamak için “bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukat” yükümlülüklerini yerine getirmelerinde yararları bulunmaktadır. Hukuk büromuzla anlaşılması suretiyle “sözleşmeli avukat” yasal zorunluluğunun yerine getirilmesi mümkündür.

Avukata ödeme yapılmış olması gerekliliği

Burada dikkat edilmesi gereken diğer önemli bir husus, şirketin avukat bulundurmakla birlikte avukata ücreti ödenmemiş ise yine idari para cezasının sözkonusu olacağıdır. Zira konuya ilişkin emsal kararlar incelendiğinde cezanın sözkonusu olmaması için SMM düzenlenmiş olmasının ve avukata ödeme yapılmış olmasının araştırılması gerektiğinin belirtildiği görülmekte olup aşağıda emsal karar özetine  yer verilmiştir.

“Muteriz şirket tarafından belirtilen vekâletnamelerin düzenlendikten sonra şirket tarafından avukatlara serbest meslek makbuzuyla ödeme yapılıp yapılmadığı araştırılıp, serbest meslek makbuzu var ise makbuzlarda belirtilen şekilde avukatlara ödeme yapılıp yapılmadığı hususunda şirket muhasebe kayıtlarının incelenmesi suretiyle bilirkişi incelemesi yaptırılıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiği” kararı verilmiştir. (Yargıtay 19.Ceza Dairesi E. 2019/23946 K. 2019/8881 T. 23.5.2019 )

Anonim Şirket Sözleşmeli Avukat Ücreti 2023

Her yıl yapılan hukuki işlere göre, avukata ödenmesi gereken en az ücretin belirlenmesi için Resmî Gazete ’de “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yayınlanmaktır. 21/09/2023 tarihinde, Resmî Gazete ‘de “2023 – 2024 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yayınlanmıştır. Bu tarifeye göre; anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında avukata 2024 yılı için ödenecek en az ücret 15.800,00 TL olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu ücret KDV hariç net tutardır.

15.800,00 TL’nin aşağısında olmamak şartıyla, taraflar daha fazla ücret belirleyebilir. Bu ücretin belirlenmesinde genellikle:

• Hukuki işlemlerin yoğunluğu,
• Hukuki işlemlerin karmaşıklığı
• Avukatın harcayacağı emeğin yoğunluğu
• Avukatın harcayacağı zaman,

gibi faktörler dikkate alınır.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğuna Uyulmamasının Cezası

Sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suç oluşturmayıp, yalnızca ilgili anonim şirket hakkında idari para cezası verilmesini gerektirmektedir. Bu ceza yasada maktu olarak değil, nispi olarak belirlenmiş ve yürürlükteki brüt asgari ücret tutarına endekslenmiştir. Söz konusu yaptırım tek sefere mahsus değil, yükümlülüğün yerine getirilmediği her ay için brüt asgari ücretin iki katı olarak uygulanacak olup, mahkeme veya baro tarafından değil, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilecektir. Yaptırımın uygulanabilmesi açısından ilgili şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki baroya, Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunma yetki ve görevi tanınmıştır. 

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu cezası Avukatlık Kanunu’nun m. 35/3 son cümlesinde; “…Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.” olarak belirtilmiştir.

İdari Para Cezasının Miktarı Ne Kadardır?

2024 yılının başından itibaren uygulanan asgari brüt ücret tutarı 20.002,50 TL’dir. Yukarıda yer verilen hükme göre, her ay için ödenecek ceza miktarı 40.005,00 (20.002,50 X 2) TL’dir. Ceza miktarı, yükümlüğünün yerine getirilmediği her ay için uygulanmaktadır. Örneğin; 2024 yılının tamamında on iki ay boyunca sözleşmeli avukat bulundurmayan bir şirkete 480.060,00 TL (40.005,00  X 12 ) para cezası uygulanır.

İdari Para Cezasına İtiraz Edilebilir mi?

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmeyenlere uygulanan para cezası Tebligat Kanunu’na göre tebliğ edilir. Bu para cezalarına karşı, tebliğden itibaren 7 gün içerisinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. Kesinleşen para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilir. Tahsil edilen paralar Hazineye gelir olarak kaydedilir. 

Anonim Şirketlerde Avukatlık Sözleşmesi 

Şirketin merkezinin bulunduğu ilgili Baro Başkanlığınca, yukarıda bahsi geçen anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğun yerine getirilmesi için bir yazı gönderilir. Kendisine yazının tebliğ edilen anonim şirket, yazıya 10 gün içerisinde cevap vermek zorundadır. Bu cevap yazısında, ilgili dönemde avukat bulundurma zorunluluğun yerine getirildiğine ilişkin:

• Sözleşmeli olarak avukatla çalışılıyorsa, ilgili dönemi kapsayan Avukatlık Sözleşmesi ve ücretlerin ödendiğine ilişkin serbest meslek makbuz ödemesi,
• Şirkette bir veya birden fazla avukat SGK’lı olarak istihdam edilmişse, bunlardan bir tanesinin yıllık maaş bordosunun sunulması gerekmektedir.

Bu hususta; bir anonim şirketin sözleşmeli avukatla çalışmak suretiyle zorunluluğunu yerine getirmesi durumunda, sözleşme yapılması zorunludur. Ayrıca anonim şirketin, en az Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ’ne göre ödeme yapıldığına dair çalıştığı avukattan serbest meslek makbuzunu talep etmesi gerekmektedir.

Anonim şirketin bulundurma zorunluluğunu sözleşmeli olarak bir avukatla yerine getirmesi durumunda, bir sene boyunca aynı avukatla çalışma zorunluluğu yoktur. Ancak, mevcut avukatla sözleşmenin feshedilmesi durumunda, herhangi bir idari para cezasıyla karşı karşıya kalınmaması için ivedilikle yeni bir avukatla anlaşılması gerekmektedir. 

Sözleşmeli Avukat Sözleşmesi Nasıl Hazırlanmalı

Sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğü kapsamındaki avukatlık sözleşmesinin yazılı olarak yapılması, Avukatlık Kanunu Yönetmeliği uyarınca, yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle anonim şirketlerin, sözlü olarak bağımsız bir avukat ile avukatlık sözleşmesi yapması durumunda bu yasal zorunluluk yerine getirilmiş olmayacaktır.

Sözleşmeli avukatlık sözleşmesi, her iki tarafa da borç yükleyen sözleşmedir. Bu hususta, tarafların hak ve yükümlülüklerin iyi belirlenmesi gerekmektedir. Taraflar arasında akdedilecek sözleşmede başlıca şu hususların iyi belirlenmesi gerekmektedir: 

• Avukatın sunacağı hizmetin kapsamı (hangi davaların veya hukuki konuların kapsadığı),
• Hizmetin ne suretle verileceği,
• Avukata ödenecek ücretin ne olacağı ve ek ücret ödenmesi gereken hususların ne olduğu,
• Sözleşmenin süresi,
• Sözleşmenin fesih ve yenilenme şartları,
• Sözleşme yenilenecekse hangi şartlarda yenileceği.

Avukatlık Sözleşmesinin Hizmet Kapsamı

Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinde: “Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir” denilmektedir.

Bu kapsamda, sözleşmeli avukatlık hizmetinin kapsamında: 

• Kesin hüküm elde edilinceye kadar davanın takibi,
• Danışmanlık,
  • Ticari defter ve kayıtlarda eksik veya hatalı düzenleme bulunmaması için hukuki denetim yapılması,
  • Uygulamaya koyulan yeni mevzuatın şirkete sunulması,
  • Personel giriş ve çıkışlarında mevzuata uygun hareket edilmesi,
  • Kişisel Verileri Koruma Kanunu danışmanlığı, vb.
• Sözleşme taslağı hazırlanması,
  • Şirket ile üçüncü kişiler arasında yapılacak sözleşmelerin hazırlanması ve hazırlanmış bulunanların şirketin menfaatine göre revize edilmesi,
  • Anonim şirketin taraf olacağı ortaklık sözleşmesi, danışmanlık sözleşmesi gibi ticari sözleşmelerin hazırlanması ya da hazırlanmış bulunanların gözden geçirilip güncellenmesi,

gibi alanlarda hukuk hizmetleri alınabilmesi mümkündür.

Taraflar arasında anlaşmaya göre sadece danışmanlık vermenin veya dava takibinin sözleşme kapsamında tutulması mümkündür. Yine, sözleşmede sunulacak hukuki hizmet kapsamına başkaca hususlar da eklenebilir. 

Avukatın ilgili yıl içerisinde yürüttüğü dava sonucunda tarifeye göre alması gereken ücret, sözleşmeye göre alması gereken ücretten daha fazla ise aradaki farkı talep edebilir. Örneğin, bir avukatın sene içerisinde bir şirketin 30 adet davayı yürütmesi sonucunda tarifeye göre en az 150.000,00 TL ücret alması gerektiği ve aynı avukatın anonim şirketle yapmış olduğu sözleşmeyle senelik 120.000,00 TL ücret hakkedişi olduğunu varsayalım. Bu durumda avukatın aradaki 50.000,00 TL’yi talep etme hakkı mevcuttur. Ancak, yine bu husus taraflar arasındaki sözleşmeyle düzenlenebilmektedir. Bu hususlar, anonim şirket avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında yapılacak sözleşmelerde dikkat edilmesi gerekenlerdir. 

Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, icra takip işlemleriyle;

• Yargıtay,
• Danıştay,
• Bölge İdare ve Adliye mahkemelerinde istinaf sonrasında yapılacak duruşmalar, anonim şirket avukat bulundurma zorunluluğu hizmet kapsamının dışındadır.

Şirket avukatı hizmeti

Hukuk Büromuz, anonim şirketler ve kooperatifler başta olmak üzere, kurumsal şirketlere şirket avukatı olarak önleyici hukuk, arabuluculuk, tahkim, dava, icra ve hukuki danışmanlık gibi avukatlık hizmetleri vermektedir. Web sitemizde yer alan uzmanlık alanları sayfamızı inceleyebilir ve şirket avukatı desteği için 0532 377 01 06 numaralı telefon veya WhatsApp hattımızdan hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.