Bahis ve kumar oynatma eylemlerini kapsayan kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçu ve cezası TCK md 228 de düzenlenmiştir. Buna göre; kumar oynanması için yer ve imkan sağlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. Çocukların kumar oynaması için yer ve imkan sağlanması halinde, verilecek ceza bir katı oranında artırılır. Suçun bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi halinde üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu suçtan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Kumar, kazanç amacıyla icra edilen ve kar ve zararın talihe bağlı olduğu oyunlardır.

Bahis siteleri

Bahis şirketlerinin internet üzerinden hizmet sunmaya başlamasıyla birlikte yasal bahis sitelerinin yanında, yasa dışı şekilde faal olan bahis siteleri ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda son yıllarda özellikle yurt dışı kaynaklı bahis sitelerinde kumar oynatma, aracılık etme ve söz konusu web siteleri aracılığı ile dolandırıcılık sıklıkla karşılaşılan suç tiplerinden olmuştur.

Spor müsabakalarında bahisler

7252 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun 5. maddesi spor müsabakalarındaki bahislerle ilgili çeşitli suçları ve cezaları düzenlemiştir. Bu suçların oluşabilmesi için eylemlerin kanunun verdiği bir yetkiye dayalı olmaksızın gerçekleştirilmesi gerekir.  Bu maddeye göre; Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatanlar ya da oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.

Yurt dışında oynatılan spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarının internet yoluyla ve sair suretle erişim sağlayarak Türkiye’den oynanmasına imkân sağlayan kişiler, dört yıldan altı yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarıyla bağlantılı olarak para nakline aracılık eden kişiler, üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Kişileri reklam vermek ve sair surette spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarını oynamaya teşvik edenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynayanlar mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından beş bin liradan yirmi bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılır.

Bu suçlarla bağlantılı olarak, spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarının oynanmasına tahsis edilen veya oynanmasında kullanılan ya da suçun konusunu oluşturan eşya ile bu oyunların oynanması için ortaya konulan veya oynanması suretiyle elde edilen her türlü mal varlığı değeri, eşya ve kazanç müsaderesine konu olabilir.

Tüzel kişiler

Bu suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Bu suçlarla ilgili olarak, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun erişimin engellenmesine ilişkin hükümleri uygulanır.

Mühürlenerek kapatılma

Belirtilen kapsama giren suçların işlendiği işyerleri mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından ihtarda bulunmaksızın üç ay süreyle mühürlenerek kapatılır. İş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip işyerlerinin ruhsatları mahallin en büyük mülki idare amirinin bildirimi üzerine ruhsat vermeye yetkili idare tarafından beş iş günü içinde iptal edilir.

Tedbirler

Belirtilen suçların takibinde; taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma; iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması;  gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme tedbirlerine başvurulabilir.

7258 sayılı kanunun 5. maddesinin TCK’da yer alan kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçundan daha spesifik eylemleri de yaptırıma bağlandığını görülmektedir.

Kabahatler

İlgili sitelerden kumar oynayanların eylemleri ise TCK kapsamında suç sayılmamakla birlikte 5326 sayılı Kabahatler Kanunu madde 34 kapsamında kabahat niteliğindedir. Buna göre; kumar oynayan kimselerin, yüz Türk Lirası idari para cezasına çarptırılacağı, organizasyon dahilinde elde edilen gelirlerin ise kamuya geçirileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükümde yer alan cezai yaptırım, adli açıdan suçun oluştuğu anlamına gelmemektedir.

Yasa dışı bahis oynamaya ilişkin verilen idari para cezalarıyla ilgili diğer idari para cezaları için, idari para cezasına ilişkin tutanağın tebliğ alındığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde sulh ceza hakimliklerine itiraz etmek mümkündür.

Para iadesi talebi

Yasa dışı bahis sitelere karşı dava açmak yoluyla para iadesi talebi, Borçlar Kanunu 604. maddesinde ”kumar ve bahisten doğan alacak hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz.” hükmü çerçevesinde mümkün olamamaktadır.

Yasa dışı bahis

Yasa dışı bahis, devletin müdahil olamadığı, kişilerin kendi kurdukları sistem üzerinden spor müsabakalarına dayalı belirlenmiş oranlarla, karşılaşmaların sonuçlarının tahmini üzerine kurularak oynatılan bir “şans oyunu” türüdür.  

Devlet tarafından ihalesi yapılan “İddia” oyununda beklenen yıllık cironun 20 milyar lira olması bu sektörün büyüklüğünü ortaya koyuyor.  Yasa dışı bahise yönelik gerçekleştirilen operasyonlarda sadece 2018 yılında 38 milyon liranın üzerinde bir miktara el konuldu, bin 300’ün üzerinde kişiye ise adli işlem yapıldı. Emniyet güçlerinin çökerttiği bir çetenin 4 yılda 50 milyon liranın üzerinde gelir elde ettiği ortaya çıktı.[1] 

Daha önce “merdiven altı” olarak gerçekleştirilen yasa dışı bahis, son yıllarda dijital platformlara taşındı. Yasa dışı bahis sitelerine gönderilen paralar, daha büyük uluslararası suç örgütlerini fonlamak için kullanılmaktadır.

MASAK

MASAK, illegal bahis ve kumar suçlarıyla mücadele kapsamında 2017 yılı içerisinde Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının da katkılarıyla öncelikle yasal boşlukların tespiti ve giderilmesine yönelik çalışmalar yapmıştır. Bu suçlarla mücadelede en önemli hususun suç gelirlerinin faillerin eline geçmesini önlemek ve bu suçlarda finansal sistemin kullanılmasının önüne geçmek amacıyla gerekli yasal düzenlemeler üzerinde çalışılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde illegal bahis organizatörlerinin ortaya çıkarılabilmesine ve bu şahısların kullandığı üçüncü kişilere ait hesaplara el konulabilmesine imkân tanıyan yasal düzenleme, 25.08.2017 tarih ve 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 23 üncü maddesi ile 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinde yapılan değişiklikle yürürlüğe girmiştir.

MASAK tarafından illegal bahis organizatörlerinin ortaya çıkarılmasına yönelik çalışmalara 2018 yılında başlanmıştır. Bu çalışmalar kapsamında illegal bahis organizatörlerin faaliyetlerini sürdürürken üçüncü kişilere ve bu kişiler adına kurulan şirketlere ait banka hesaplarının kullandığı tespit edilmiştir. MASAK tarafından yapılan profil analizi çalışması ile hem hesapları kullanılan üçüncü kişilerin özellikleri hem de hesaplarda gerçekleştirilen işlem türleri ortaya konulmuştur. Ortaya konulan illegal bahis işlem ve aracı profili sonuçları tüm bankalarla paylaşılarak bankaların müşterini tanı ilkesi kapsamında bu tür müşterileri ve işlemleri izleme ve kontrolleri sağlanmıştır. İllegal bahis organizatörlerin kullandığı üçüncü kişilere ait banka hesaplarında gerçekleşen toplam tutarı yaklaşık 420 milyon lira olan illegal bahse yönelik 33.852 işlem 5549 sayılı Kanun’un 19/A maddesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanı onayıyla yedi iş günü süreyle ertelenmiştir. İllegal bahis organizatörleri tarafından 2018 yılı içerisinde banka hesapları kullanılan 893 kişi hakkında 855 adet Mali Tespit Raporu tanzim edilerek adli makamlara intikal ettirilmiştir. Ayrıca banka hesapları illegal bahis organizatörleri tarafından kullanılan 1.851 kişi hakkında düzenlenen 1.690 adet bilgi notu da Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlar ile Mücadele Daire Başkanlığına ve ilgili denetim birimlerine intikal ettirilmiştir. Adli makamlara ve Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlar ile Mücadele Daire Başkanlığına intikal ettirilen Mali Tespit Raporları ile bilgi notları uyarınca 12.240 kişinin bankalar nezdindeki yaklaşık 223 milyon Türk Lirasına el koyma kararı verilmiştir.[2]

Sayısal veriler

Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunlarının Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a muhalefet suçundan 2018 yılında toplam 3624 dava görülmüş olup bunlardan 2509 unda mahkumiyet (69,2), 607 si hakkında beraat (%16,7), 94 ü (%2,6) hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) , 277 si hakkında (%7,6) yetkisizlik, görevsizlik ve birleştirme, 139 u hakkında (%3,8) diğer kararlar verilmiştir.[3] 

Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunlarının Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a muhalefet suçundan 2018 yılında mahkum olan toplam kişi sayısı, 4.448 dir. Bunlardan 11 i tüzel kişidir. Gerçek kişilerden 21 kişi yabancı uyruklu erkek, 0 kişi yabancı uyruklu kadındır. Gerçek kişilerden TC uyruklu 18 yaş üstü erkeklerin sayısı 4.109, kadınların sayısı 201 dir. Gerçek kişilerden TC uyruklu 15-18 yaş arası erkeklerin sayısı 87, kadınların sayısı 0 dır. Gerçek kişilerden TC uyruklu 12-15 yaş arası erkeklerin sayısı 19, kadınların sayısı 0 dır.[4]

[1] Altunkulıç, Mehmet (13 Temmuz 2019), “Yasa dışı bahis merdiven altından dijitale taşındı”, https://www.independentturkish.com/node/50911/spor/yasa-d%C4%B1%C5%9F%C4%B1-bahis-merdiven-alt%C4%B1ndan-dijitale-ta%C5%9F%C4%B1nd%C4%B1 (Erişim Tarihi: 14.09.2019).

[2] MASAK 2018 Faaliyet Raporu, s. 42-43, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/FAAL%C4%B0YET-RAPORU-v7.pdf (ET: 14.09.2019)

[3] Adalet Bakanlığı, Adli İstatistikler 2018, s. 48

http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/1982019170455istatistik2018.pdf (ET:14.09.2019)

[4] Adalet Bakanlığı, Adli İstatistikler 2018, s. 46

http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/1982019170455istatistik2018.pdf (ET:14.09.2019)

@Bıçak, V. (2019) “Ekonomik Çıkar Amacıyla İşlenen Suçların Ülkemiz Ekonomisi Açısından Değerlendirilmesi”,  Türk- Kore Ceza Hukuku Günleri, 23-24 Eylül 2019, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara.