Ceza muhakemesi hukuku, ceza hukukunun suç olarak nitelendirdiği fiilleri işleyen kişilerin tespit edilmesi, takip edilmesi, soruşturulması, kovuşturulması, yargılanması ve cezalandırılması süreçlerinde uygulanacak usul kurallarını belirleyen bir hukuk dalıdır. Bu alan, devletin cezalandırma yetkisini kullanırken hukukun üstünlüğünü, adil yargılanma hakkını ve birey hak ve özgürlüklerini güvence altına alacak şekilde düzenlenmiştir.

Ceza muhakemesi hukuku, suç isnadıyla karşı karşıya kalan bireylerin haklarını ve yükümlülüklerini belirleyerek, adil, tarafsız ve etkin bir yargılama sürecinin yürütülmesini amaçlar. Bu bağlamda, soruşturma ve kovuşturma aşamalarındaki yargısal işlemler, delil toplama yöntemleri, savunma hakkının korunması, mahkemelerin yetki ve görevleri ile yargı kararlarının icrası gibi temel konular ele alınmaktadır.

Ayrıca, delillerin hukuka uygunluğu, lekelenmeme hakkı, tutuklama ve gözaltı tedbirleri, suç şüphesi altındaki kişilerin korunması ve savunma hakkının etkin şekilde kullanılabilmesi gibi konular da ceza muhakemesi hukukunun temel ilkeleri arasındadır. Bu hukuk dalı, yalnızca suçluların cezalandırılması sürecini değil, aynı zamanda masumiyet karinesinin korunmasını ve haksız mahkûmiyetlerin önlenmesini de amaçlamaktadır.

Ceza muhakemesi hukukunun işleyişi, anayasal güvenceler, uluslararası insan hakları standartları ve Türk Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları çerçevesinde şekillenmektedir. Bu sayede, adaletin sağlanması, suçla mücadelede etkinlik ve birey haklarının korunması arasındaki denge gözetilmektedir.

• Bıçak V. (A.Şafak’la birlikte) (2005), Ceza Muhakemesi Hukuku ve Polis, 6. Baskı, Roma, Ankara.
• https://www.seckin.com.tr/kitap/957897862

Ceza muhakemesi hukuku normları, zaman zaman iddia edildiğinin aksine hayatın gerçeklerinden uzakta birtakım genel, soyut uygulanabilme kabiliyeti olmayan akademik fanteziler değildir. İnsan hayatının her anında ve her alanında karşılaşılan somut, yaşanılan olaylar ve olgularla doğrudan ilişkilidir.