Bıçak Hukuk Bürosu Asya Masası İran Birimi, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde 24 Ocak 2024 Çarşamba günü Türkiye – İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) 8. Toplantısı’nın ardından düzenlenen, Türkiye-İran İş Forumu’na katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Reisi Türkiye-İran İş Forumu’nda konuşma gerçekleştirdi.  İkili ticaret hacminin çok potansiyelli olduğunu söyleyen her iki Cumhurbaşkanı, iş çevrelerini iki ülke arasında yatırım ve ticareti arttırmaya yönelik daha fazla çaba içerisinde olmaya davet etti.

İktisadi ve Ticari Potansiyel

Türkiye ve İran yaklaşık 170 milyonu aşan nüfusa, muazzam kaynaklara sahip iki komşu ve kardeş ülke. İki ülke arasında köklü ve çok boyutlu ilişkiler mevcut. Her iki ülke arasındaki iktisadi ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi için ciddi potansiyel olduğunu görülmektedir. Bugüne kadar çeşitli sebeplerle bu potansiyelden yeterince istifade edilememiştir.

İşbirliğini Geliştirme

İkili ve heyetlerarası görüşmelerde işbirliğini geliştirme iradeleri teyit edildi. Güvenlik, istikrar ve refahın hakim kılınmasında bölgesel sahiplenme ve işbirliğinin öneminin vazgeçilmez olduğu vurgulandı. İki büyük bölgesel güç olan Türkiye ve İran refah, kalkınma ve istikrar için aralarındaki iktisadi işbirliğini mutlaka ilerletmelidir.

Reisi Ankara’da

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşmek üzere Ankara’ya geldi. Reisi’yi, Esenboğa Havalimanı’nda, İran Petrol Bakanı Cevad Ovci, İran’ın Ankara Büyükelçisi Muhammed Hasan Habibullahzade ve diğer yetkililer karşıladı. İran Cumhurbaşkanı Reisi için Beştepe’de resmi tören yapıldı. İki lider daha sonra baş başa görüşme gerçekleştirdi. Baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından iki lider anlaşmaların imza törenine katıldı. Görüşmelerde iki ülke arasındaki ilişkilerin yanı sıra Gazze’deki son gelişmeler ve bölgesel konular ele alındı. Türkiye ile İran arasında 10 anlaşma imzalandı. Ayrıca, İran’la yeni sınır kapıları açılması konusunda da mutabakat sağlandı.

 İmzalanan Anlaşmalar 

• Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) ile İran Şebeke Yönetim Şirketi (IGMC) Arasında İşletme Anlaşması
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Serbest Ticaret, Endüstriyel ve Özel Ekonomik Bölgeler Yüksek Kurulu Arasında Serbest Bölgeler Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı Arasında Medya ve İletişim Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
• Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Yol ve Şehircilik Bakanlığı Arasında Demiryolu Taşımacılığına İlişkin Çerçeve Anlaşması
• Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile İran Bilim ve Teknolojiden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcılığı Arasında Bilimsel, Endüstriyel Ve Teknolojik İşbirliği Mutabakat Zaptı
• Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı Arasında 2025 Karşılıklı Kültür Yılına İlişkin İşbirliği Niyet Bildirgesi
• Türkiye Cumhuriyeti Polis Akademisi Başkanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Amin Polis Üniversitesi Arasında Mutabakat Muhtırası
• Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ulusal Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Olarak Tanınması ve Değişimine İlişkin Mutabakat Zaptı
• Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Silahlı Uçuş Güvenlik Görevlisi Görevlendirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı
• Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Petrol Bakanlığı Arasında Enerji Sektöründe İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı.

Türkiye’nin Diğer Ülkelere Göre İran ile Ticari İlişkilerindeki Avantajları

• Komşu ülke olması sebebiyle kolay erişim ve ucuz taşıma maliyeti
• İki ülke arası turistik seyahatlerin getirdiği yakınlık hissi
• Türkiye’nin bazı kesimlerce iktisadi ve kültürel bakımdan model olarak görülmesi
• Türkiye’nin küresel ekonomi ile entegre olması ve dünya standartlarında üretim yapması
• İran pazarında Türk malının kaliteli olduğu yönünde algı
• İran sermayeli pek çok şirketin Türkiye’de faaliyet göstermesinin getirdiği network
• İran’ın ambargolar sebebiyle dünya standartlarında mal bulmasının zor olması (Avrupa, Amerikan veya müttefik ülkelerinin İran’la iş yapmaktan kaçınması), bu boşluğun Türk şirketlerce doldurulabileceği
• Türklere duyulan yakınlık hissi sebebiyle ticaret yapmaya da istekli olunması (mesela eşit şartlar olduğunda Çinlilere ve Ruslara tercih edilmesi)
• Ülkede yaşayan Türk dili konuşan nüfusun muteber olanlarından ticaret ve network kurmak için istifade edilebilmesi
• İran toplumunun yerleşmiş tüketim alışkanlıklarının bilinmesi ve nisbeten gelişmiş İran sanayisinin devamlı talebinin tanınması

Zemin

Türkiye İran İş Forumu, tarihi ve kültürel zenginliğe sahip iki ülkenin iş dünyasını bir araya getirerek, ticaretin, yatırımın ve inovasyonun önünü açmayı hedefleyen bir platform sunmaktadır. Tarihsel bağları, kültürel benzerlikleri ve ekonomik potansiyelleri göz önüne alındığında, Türkiye ve İran arasındaki bu iş forumu, karşılıklı fayda sağlayan projelerin geliştirilmesine olanak tanıyacak bir zemin oluşturuyor.

Tarihsel Arka Plan

Türkiye ve İran arasındaki tarihsel bağlar, coğrafi yakınlıkları ve kültürel benzerlikleri, iki ülke arasındaki işbirliğini doğal bir şekilde teşvik etmektedir. Günümüzde, bu bağlar ekonomik işbirliği ile daha da pekiştirilmektedir. Türkiye İran İş Forumu, bu güçlü temellere dayanarak, iki ülkenin ekonomik potansiyellerini ortak bir platformda birleştirme hedefi taşımaktadır.

Forumun Hedefleri

Türkiye İran İş Forumu’nun temel hedeflerinden biri, ticaret hacminin artırılması ve yatırım olanaklarının değerlendirilmesidir. İki ülkenin iş dünyası arasında daha fazla işbirliği ve ortak projelerin geliştirilmesi amacıyla oluşturulan bu forum, ekonomik kalkınma ve istihdamı destekleyerek bölgesel refahın artırılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Potansiyel İş Alanları

Türkiye İran İş Forumu, enerji, tarım, inşaat, sağlık, teknoloji ve finans gibi çeşitli sektörlerde işbirliği fırsatlarını değerlendirme amacı taşımaktadır. İki ülke arasındaki ticaretin çeşitlenmesi ve karşılıklı bağımlılığın artırılması, sadece ekonomik değil aynı zamanda stratejik bir kazanım sağlamayı hedeflemektedir.

İki Ülkenin Ekonomik Gücü

Türkiye ve İran, bölgesel liderler olarak ekonomik güçlerini artırmak ve kendi bölgelerinde etkili birer aktör olmak istemektedir. Türkiye İran İş Forumu, bu iki ülkenin birbirine olan ticaret potansiyelini en üst düzeye çıkararak, bölgesel kalkınmaya önemli bir ivme kazandırmayı amaçlamaktadır.

İş Forumunun Önemi ve Etkileri

Türkiye İran İş Forumu’nun önemi, sadece iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri güçlendirmekle kalmayıp aynı zamanda bölgesel istikrarın artırılmasına da katkı sağlamaktadır. Bu forum, bölgesel ekonomik entegrasyonu artırarak, Türkiye ve İran’ın sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olacak bir yapı oluşturmayı amaçlamaktadır.

Geleceğe Yönelik İşbirliği

Türkiye İran İş Forumu, geleceğe yönelik işbirliği projeleri geliştirme ve iki ülke arasındaki ticaretin sürekli büyümesini sağlama amacı taşımaktadır. Bu forum, her iki ülkenin iş dünyasını daha yakın bir ilişki içine sokarak, gelecekteki ekonomik fırsatları değerlendirmek için bir zemin oluşturmaktadır.

Türkiye İran İş Forumu, sadece iki ülkenin ekonomik potansiyellerini birleştirmekle kalmayıp aynı zamanda bölgesel işbirliğini güçlendiren bir platform olarak öne çıkmaktadır. Bu forumun başarısı, sadece Türkiye ve İran arasındaki ticaretin artışına değil, aynı zamanda bölgesel istikrara ve kalkınmaya olan katkısına bağlı olacaktır. İki ülke arasındaki bu işbirliği, bölgesel bir güç dengesi oluşturarak, ortak bir geleceğe doğru ilerleme amacını taşımaktadır.

İş forumuna hukukçuların sunabileceği katkılar şöyle sıralanabilir;

Hukuki Uyum ve Düzenleyici Danışmanlık

Türkiye ve İran arasında gerçekleştirilen işlemler, her iki ülkenin hukuki ve düzenleyici gereksinimlerine uygun olmalıdır. Avukatlar, iş forumu katılımcılarına bu konuda rehberlik ederek, yerel düzenlemelere uygunluk sağlamak ve hukuki riskleri azaltmak konusunda önemli bir rol oynamaktadır.

İş Anlaşmaları ve Sözleşmelerin Hazırlanması

Uluslararası işbirliklerinde, detaylı ve kapsamlı hukuki belgelerin hazırlanması büyük bir önem taşır. Avukatlar, iş forumuna katılan şirketlere, ticaret ve yatırım anlaşmalarının yanı sıra sözleşmelerin doğru bir şekilde oluşturulması ve güvence altına alınması konusunda destek sağlar.

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları

Ticari ilişkilerde çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümü, zamanında ve etkili bir şekilde ele alınmalıdır. Avukatlar, iş forumu katılımcılarına, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları  konusunda danışmanlık yaparak, mahkemeye gitmeden sorunların çözülmesine yardımcı olabilir.

Vergi ve Gümrük Mevzuatı

Uluslararası ticaretin karmaşıklığı, vergi ve gümrük mevzuatının iyi anlaşılmasını gerektirir. Avukatlar, şirketlere bu alandaki zorluklarla baş etmede yardımcı olarak, vergi avantajlarından yararlanma ve gümrük işlemlerini düzgün bir şekilde yönetme konusunda destek sağlar.

Fikri Mülkiyet Hakları Koruma

Ticaret ve işbirliği ile birlikte fikri mülkiyet hakları da gündeme gelir. Avukatlar, şirketlerin ticari marka, patent ve telif hakları gibi fikri mülkiyetlerini koruma stratejilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir, bu da uzun vadeli başarı için kritik bir unsurdur.

Hukuki Risk Yönetimi

Uluslararası iş forumlarında, iş dünyası hem yerel hem de uluslararası hukuki risklerle karşılaşabilir. Avukatlar, şirketlere hukuki riskleri belirleme, değerlendirme ve yönetme konusunda rehberlik ederek, iş süreçlerini güvence altına alabilir ve hukuki sorunların önüne geçebilir.

Yatırım İzni ve İşlem Yetkilendirme

Yatırımın sürdürülebilirliği için, yerel düzenlemelere uyum ve gerekli izinlerin alınması önemlidir. Avukatlar, Türkiye ve İran’da iş yapmak isteyen şirketlere, gerekli yatırım izinleri ve işlem yetkilendirmeleri konusunda rehberlik edebilir.

Türkiye İran İş Forumu, avukatlar ve hukukçular için zengin bir zemin sunmaktadır. Hukuk büroları, iş dünyası için gerekli olan hukuki çerçevenin oluşturulması ve sürdürülmesinde kilit bir rol oynayarak, Türkiye ve İran arasındaki işbirliğinin daha güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde ilerlemesine yardımcı olabilirler.