Cinsel taciz suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu 105. maddesinde düzenlenmiştir. Cinsel taciz, birey ya da bireylerin cinselliklerine yönelen sözlü veya yazılı, vücuda temas içermeyen, muhatabını tedirgin veya rahatsız edici nitelikte olan cinsel amaçlı her türlü davranışlardır. Vücuda cinsel amaçlı temas olması durumunda cinsel taciz değil, başka suçların işlenmesi söz konusu olabilir.

Vücuda cinsel amaçlı temas olması halinde temasın niteliğine, yoğunluğuna, etkisine ve devam süresine göre “sarkıntılık” (2 ila 5 yıl arası hapis cezası), “ırza Tasaddi – Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlâl” (5 ila 10 yıl arası hapis cezası) veya « Irza Geçme -Vücuda organ veya sair bir cisim sokulması » (12 yıldan az olmamak üzere 20 yıla kadar hapis cezası) suçları oluşabilir. Cinsel taciz, bu suçların boyutuna ulaşmayan cinsel amaçlı rahatsız veya tedirgin etme fiillerini kapsar

Cinsel amaç

Cinsel taciz suçuyla korunan hukuki değer, kişinin cinsel yönden rahatsız edilmezliği, cinsel dokunulmazlığı ve manevi bütünlüğüdür.  Bu suçun konusu ise, cinsel taciz teşkil eden davranışlara muhatap olan kişidir.

Cinsel taciz suçuyla yasaklanan fiil, bir kimsenin cinsel amaçlı olarak taciz edilmesidir. Taciz, bir kimsenin canını sıkma, rahatını kaçırma, ona sıkıntı verme, onu tedirgin etmektir. Cinsel taciz ise, birey veya bireylerin cinselliklerine yönelen sözlü veya vücuda temas içermeyen rahatsız edici nitelikte cinsel amaçlı her türlü hareketlerdir.

Söz, yazı, görüntü

Cinsel taciz oluşturan davranışlar, sözle (örneğin, cinsel içerikli söz atma, cinsel ilişki teklif etme, kendisini evine almasını isteme), yazıyla (örneğin, mektupla cinsel ilişki teklifinde bulunma, şehvet içerikli mektup gönderme) veya herhangi bir davranış ya da (örneğin, cinsel organı gösterme, ıslık çalma, cinsel içerikli şarkı söyleme, soyunma, işarette bulunma, el kol hareketleri yapma, uzaktan göz kırpıp öpücük gönderme) gerçekleştirilebilir. Bu suç, internet ya da telefon aplikasyonları vasıtasıyla bilişim sistemi mesajlarıyla (cinsel içerikli mesaj veya fotoğraf gönderme) veya araya üçüncü bir kişi sokularak da işlenebilir. Suçun söz atmak şeklinde gerçekleşmesi halinde, mağdurun edep ve iffete yönelmiş olan sözlerin, mağdurun bilgisine ulaşacak mahiyette olması gerekir.

Fail & Mağdur

Cinsel taciz suçunun faili, erkek ya da kadın herkes olabilir. Bir kadın da bu suçu bir erkeğe ya da kadına karşı işleyebilir. Failin evli veya bekar olmasının bir önemi yoktur.

Cinsel taciz suçunda mağdur, erkek ya da kadın herkes olabilir. Suç aynı cinsiyetteki kişiler arasında işlenebileceği gibi, farklı cinsiyetler arasında da işlenebileceğinden mağdur fail ile aynı cinsiyetten ya da farklı cinsiyetten olabilir. Mağdurun evli veya bekar olmasının bir önemi yoktur. Eşe karşı cinsel taciz suçunun işlenebilmesi mümkün değildir. Mağdur çocuk da olabilir. Ancak, bu durumda ceza arttırılmıştır.  Mağdurun çocuk olması durumunda altı aydan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Belirli bir kişi

Cinsel taciz olarak kabul edilen fiilin belirli bir kişiye karşı olması gerekir. Belirli bir kişiye yönelik olmayan hareketler cinsel taciz değil, “kişilerin huzur ve sükununu bozma”(TCK md. 123)  veya “hayasızca hareketlerde bulunma” (TCK 226) suçları gibi başka suçları oluşturur. Örneğin, herhangi bir kimseye yönelmeden ana caddede soyunmak fiili, cinsel taciz suçunu değil, hayasızca harekette bulunma suçunu oluşturur. Benzer şekilde, komşusunun balkonda oturmasını engellemek için balkonun hemen karşısındaki pencerenin perdelerini açıp evin içinde çıplak vaziyette dolaşmak, “kişilerin huzur ve sükununu bozmak” suçunu oluşturur.

Örnek olaylar

Cinsel taciz suçunun oluşabilmesi için failin cinsel arzularını tatmin amacıyla hareket etmesi gerekli değildir, failin cinsel amaçlı hareket etmesi yeterlidir. Diğer kişilerin göz hapsine alınarak seyredilmesi, failin kendi üzerinde yapacağı cinsel davranışları seyretmeye mağduru zorlaması,  failin cinsel organını açıp mağdur karşısında mastürbasyon yapması gibi davranışlar cinsel taciz suçunu oluşturur.  

“Kocandan boşan, gel benim metresim ol”, “Allah be, şu dudaklara bak”, “gel evime gir, içeride iki kişi daha var, seni doyurabiliriz”, “bana bir kere ver, seni hamamda yıkarım”, sanığın müştekiye pantolonunun üzerinden tenasül organını tutarak “kocanınkinden daha büyüktür, istersen geleyim, vereyim” gibi sözler sarf etmesi, cinsel organını açıkta bırakacak şekilde müştekiye görünme, müştekiye kaş göz işareti yapıp öpücük göndermek, mağdurelere ayna tutmak ve kucak açmak suretiyle sırnaşıkça hareketler yapmak, yönetimindeki araç ile okul sorma bahanesiyle mağdureye yaklaşıp hiçbir bedensel temasta bulunmaksızın cinsel organını çıkarıp göstermek gibi eylemler cinsel taciz örneklerini oluşturur.

İçerik itibariyle cinsel içeriğe sahip olmayan arkadaşlık teklifi, sevgililik teklifi, adının, yaşının, nerede oturduğunun, bekar ya da evli olup olmadığının, sevgilisi olup olmadığının sorulması gibi hususlar “ısrarcı” bir nitelik taşısa bile cinsel taciz suçunu oluşturmaz.

Sırnaşıklık

Israr etme, “sırnaşıklık” düzeyine ulaşırsa cinsel taciz suçun oluşması söz konusu olabilir. Sırnaşıkça davranışlar; can sıktığına, rahatsız ettiğine aldırmadan bir kimseden yalvarırcasına istekte bulunma ve bu isteğinde direnme, rahatsız etme, sıkıntı verme hareketleridir. Failin mağdureyi evine kadar takip edip yazdığı kağıdı mağdureye vererek “ beni bu numaradan ararsın” şeklinde eylemde bulunması Yargıtay tarafından sırnaşıkça hareket kabul edilmiştir (Y 14 CD E. 2011/7453 K.2012/3136).  

Nitelikli haller

Cinsel taciz suçunun nitelikli halleri mevcuttur. Bunlardan ilki; kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin ya da aile içi ilişkinin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle cinsel tacizde bulunulmasıdır. , İkincisi; vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından işlenmesidir. Üçüncüsü, aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesidir.

Dördüncüsü, posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesidir. Beşincisi, suçun teşhir suretiyle işlenmesidir. Nitelikli hallerin varlığı, suçun yalın şekline göre daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektirmektedir. Bu hallerden herhangi birinin varlığı, suçun basit haline verilecek cezanın (3 ay – 2 yıl  ya da mağdurun çocuk olması durumunda 6 ay – 3 yıl) yarı oranında artırılmasına yol açacaktır. Cinsel taciz nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

Özel kast

Cinsel taciz suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Suçun oluşabilmesi için özel kast, yani failin “cinsel amaç” ile hareket etmiş olması gerekir. Fail, cinsel amaç dışında, başka bir amaçla hareket etmiş ise, duruma göre hakaret (TCK md 106) ya da tehdit (TCK md 123) suçları gibi başka suçlar oluşabilir.

Soruşturma ve kovuşturma

Cinsel taciz suçunun yalın halinin soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikâyetine bağlıdır.  Şikayetin geri alınması suretiyle soruşturma veya kovuşturma dosyasının kapatılmasının sağlanması mümkündür. Hükmün kesinleşmesinden sonra şikayetten vazgeçme herhangi bir etki doğurmaz.  Cinsel taciz suçunun nitelikli hallerinin soruşturulması şikayete tabi olmayıp re’sen takip edilen suçlardandır. Bu suçta uzlaşma yolu kapalıdır. Bu suçun yargılamasında “hükmün açıklanmasının geriye bırakılması” (CMK 231) kararı verilebilmesi mümkündür. Görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir.

Yaptırım

Cinsel taciz suçunun yalın halinin cezası, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî par cezasıdır. Mağdurun çocuk olması hâlinde altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun nitelikli hallerinin mevcudiyeti halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. Cinsel taciz nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

@Av. Prof. Dr. Vahit Bıçak, 07 Temmuz 2020 – Bicak V. (2012) Ceza Özel Hukuku, PA Yayınları, Ankara, kitabımızdan alınmış ve güncellenmiştir.