Her türlü petrol ve petrol ürünlerinin ithalat, ihracat ve transit işlemlerinde vergi ödememek veya noksan vergi ödemek ya da konulan yasaklılık, kısıtlılık, izin, lisans v.b. düzenlemelere aykırı olarak işlem yapmak,  “petrol ve petrol ürünleri kaçakçılığı” fiilini oluşturmaktadır. 

Kolay para kazanma arzusu, akaryakıttan alınan vergilerin yüksekliği ve kaçak akaryakıtın normal piyasa fiyatının çok altında olması, çok ucuza akaryakıt alınabilecek sınır ülkelerin mevcudiyeti, ayrıca deniz yoluyla yapılan kaçakçılıkta sahillerimizin uzunluğu ve kontrolünün zor olmasıyla birlikte, buradaki rantın büyüklüğü, ülkemizdeki akaryakıt kaçakçılığının ana nedenleri arasındadır.

İdarî yaptırımlar

İdari yaptırımlar;

• tedbirler,
• lisans iptalleri ve
• idari para cezalarından

oluşur. İdari para cezaları, tedbirler ve lisans iptallerinin uygulanması, Petrol Piyasası Kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasına engel oluşturmaz. Verilen idari para cezaları, alınan tedbirler ve lisans iptalleri diğer kanunlar gereği yapılacak işlemleri engellemez.

İdari Para Cezaları

Petrol Piyasası Kanunu veya ilgili mevzuata aykırı faaliyet gösterilmesi hâlinde sorumluları hakkında EPDK tarafından idari para cezaları uygulanır.

İki Milyon – On milyon TL arası

İki milyon Türk Lirasından az olmamak ve on milyon Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetinden elde edilen net satış hasılatının binde ondördü oranında idari para cezası uygulanan haller:

• Rafinerici, dağıtıcı, taşıma, ihrakiye, işleme, depolama, iletim, madeni yağ üretimi ve serbest kullanıcı lisansı kapsamına giren faaliyetlerin lisans almaksızın yapılması,
• Ulusal marker uygulamasına ilişkin hükümlerin ihlali,
• Kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipmanı bulundurmamak yükümlülüğünü ihlal,
• Tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünlerin akaryakıta katılmaması ve istasyonunda bulundurmaması yükümlülüğünü ihlal,

Bayilik lisansı sahipleri yönünden yukarıda belirtilen cezaların yarısı uygulanır. Ulusal marker ekleme işlemlerine nezaret etmek üzere yetki verilen bağımsız gözetim firmalarına, yükümlülüklerini yerine getirmemeleri hâlinde ulusal markere ilişkin olarak lisans sahibine yukarıda belirtilen cezaların dörtte biri uygulanır.

Bir Milyon İki Yüz Elli Bin – Altı Milyon İki Yüz Elli Bin TL

Bir milyon iki yüz elli bin Türk Lirasından az olmamak ve altı milyon iki yüz elli bin Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onikisi oranında idari para cezası uygulanan haller (bayilik faaliyetinde bulunanlar hariçtir):

• Faaliyetlerin kısıtlanması hükümlerine aykırılık
• Petrol Piyasası Kanununun “Rafinerici” (md 5), Taşıma, işleme, depolama, iletim, madeni yağ üretimi, serbest kullanıcı, ihrakiye teslim şirketi ve ihrakiye bayii (md 6) ve dağıtım (md 7) hükümlerinin ihlali,
• EPDK tarafından fiyat oluşumuna ilişkin (md 10) yapılan uygulamaların dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi veya engellemeye teşebbüs edilmesi,

Beş Yüz Elli Bin – İki Milyon Yedi Yüz Elli Bin TL

Beş yüz elli bin Türk Lirasından az olmamak ve iki milyon yedi yüz elli bin Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde on biri oranında idari para cezası uygulanana haller:

• Piyasa faaliyetinde bulunanların kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü tedbiri almak ile istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek yükümlülüğünü ihlal etmesi,
• Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmak; çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almak; kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar etmek ile tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri EPDK’ya bildirmek, faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmek, EPDK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bildirimleri yapmak, EPDK tarafından istendiğinde, gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermek, tutanakları imzalamak ile görevlilerin tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmek; esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce EPDK’ya bildirmek, Piyasa faaliyetlerinde, EPDK’nın belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamak; iletim ve depolamada kapasite kısıtları dışında kendilerinden yapılan talepleri ayrım gözetmeksizin karşılamak; eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanımak, farklı şartlar sürmemek yükümlülüklerinin ihlali (bayilik faaliyetinde bulunanlar hariçtir),
• Sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi. (bayilik faaliyetinde bulunanlar hariçtir),
• İletim ve depolama tesislerine erişimin dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi,
• “Serbest kullanıcı” hükümlerinin (md 17) ihlali

Yüz Yirmi Beş B – Altı Yüz Yirmi Beş Bin TL

Yüz yirmi beş bin Türk Lirasından az olmamak ve altı yüz yirmi beş bin Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onu oranında idari para cezası uygulanan haller:

• Lisans almaksızın bayilik faaliyeti yapılması.
• araçlara yapılacak akaryakıt ikmali bayilik lisansı ve yeterli donanımı olan akaryakıt istasyonları dışında yapılması (fabrika, şantiye, nakliye filosu işletmeleri ve benzeri kendi ihtiyaçları için depolama imkânı ve kendi araçlarına akaryakıt ikmal kapasitesi olan yerler hariç),
• Bayilere ilişkin hükümlerin (md 8) ihlali,
• Bayilik lisansı sahiplerince lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi.
• Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülüklerine ilişkin hükümlerin bayilik lisansı sahiplerince ihlali.
• Bayilik lisansı sahiplerince fiyat oluşumu (md 10) hükümlerinin ihlali.

İki Yüz Elli TL

Ulusal petrol stoğu tutma yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, tespit tarihinde eksik tutulan her bir ton ürün için iki yüz elli Türk Lirası idari para cezası verilir. Eksik tutulan stok miktarının hesabında ton küsuratı dikkate alınmaz. Bu kapsamda uygulanan idari para cezası, ulusal petrol stoğunun tamamlayıcı kısmının finansmanı için kullanılır.

EPDK tarafından yapılan düzenlemeler uyarınca biodizel, etanol ve benzeri harmanlama yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için iki yüz elli Türk Lirası idari para cezası uygulanır.

Yüz On Bin – Beş Yüz Elli Bin TL

Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak Petrol Piyasası Kanununun getirdiği yükümlülüklere, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, EPDK kararlarına uymayanlara EPDK tarafından yüz on bin Türk Lirasından az olmamak ve beş yüz elli bin Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde sekizi oranında idari para cezası uygulanır.

Tekerrür

Ceza uygulanan bir fiilin iki yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrar işlenmesi hâlinde, idari para cezaları iki kat olarak uygulanır.

Tebliğat

İdari para cezaları (md 19) ve idari yaptırımlar (md 20) hükümlerine göre yürütülen idari işlemler, lisans sahibinin EPDK’ya bildirdiği elektronik tebligat adresine tebliğ edilir. EPDK’ya  bildirilen elektronik tebligat adresine tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde EPDK’ya bildirilen adrese yapılan bildirim tebligat yerine geçer.

Cerilen idari para cezaları tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Süresinde ödenmeyen idari para cezaları, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereğince tahsil edilmek üzere ilgili vergi dairesine gönderilir.

Banka Teminat Mektubu

Verilen idari para cezalarına karşı yargı yoluna başvurulması, ilgili vergi dairesine idari para cezasına ilişkin banka teminat mektubu verilmesi durumu hariç tahsil işlemlerini durdurmaz. Teminat mektubunun miktarı, türü, hangi şartlarda paraya çevrileceği ve diğer hususlar EPDK tarafından yapılacak düzenlemeler ile belirlenir.

EPDK, yukarıda belirtilen fiillerin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetinden elde edilen net satış hasılatının olmaması veya tespitinin yapılamaması hâlinde, tespit edeceği akaryakıt ikmali veya satışı ve benzeri delillerden hareketle fiile ilişkin olarak bu maddenin ilgili bentlerinde belirlenmiş olan oranlar ve asgari azami had dâhilinde, hiçbir tespit yapılamaması hâlinde ise mevzuata aykırı fiili icra edenin petrol piyasası faaliyetinin emsali olabilecek petrol piyasası faaliyetinden elde edilen net satış hasılatını esas almak suretiyle fiile ilişkin olarak belirlenmiş olan oranlar ve asgari azami had dâhilinde ceza tayininde bulunur.

İdari Yaptırımlar Usulü  

İhtar

Lisans sahibi kişiler hakkında Petrol Piyasası Kanunu, ikincil mevzuata veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına aykırı davranılması hâlinde; Kurul tarafından belirlenen niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiiller için ilgilisine EPDK veya EPDK tarafından yetkilendirilen kuruluşlar tarafından, otuz gün içerisinde aykırılığın giderilmesi, aksi halde hakkında geçici durdurma yapılabileceği ihtar edilir.

Geçici Durdurma

Verilen ihtar süresi sonunda mevzuata aykırı durumu devam ettirenlerin ilgili piyasa faaliyeti altmış gün süre ile geçici olarak durdurulur.

Niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiilin tespit tarihinden itibaren iki yıl içerisinde tekrar edilmesi hâlinde ise ihtar işlemi uygulanmaksızın ilgili piyasa faaliyeti altmış gün süre ile geçici olarak durdurulur.

Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötüniyetin veya ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz.

Geçici durdurma süresi sonunda da tespit edilen aykırılıklar giderilmezse, faaliyetin durdurulmasına devam edilerek soruşturma başlatılır ve gerekli idari yaptırımlar uygulanır.

Kaçakçılık fiilinin sadece ulusal marker seviyesi ile ilgili olması durumunda, geçici durdurma kararı akredite laboratuvar analiz sonucuna göre verilir. Akredite laboratuvar analiz sonucunun bildirilmesine kadar kaçak akaryakıt satışını engelleyecek idari tedbirler EPDK tarafından alınır. Seyyar kontrol cihazı ile yapılan ulusal marker kontrol sonucunun geçersiz çıkması hâlinde, alınan numune en geç beş iş günü içinde laboratuvara teslim edilir. Laboratuvar, yapılması istenilen analizleri numune özellikleri değişime uğramadan on beş gün içinde yapar ve sonucunu en geç üç iş günü içinde EPDK’ya ve ilgililerine bildirir. 

Lisans İptali

Lisans iptalleri EPDK tarafından yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır. Yapılan geçici durdurma sonrasında mevzuata aykırı durumun ortadan kalkması hâlinde geçici durdurma hali sona erdirilir.

Lisans sahibi kişiler hakkında, Petrol Piyasası Kanununa, ikincil mevzuata veya lisans hükümlerine, EPDK kararlarına aykırı davranılması hâlinde, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan fiiller ile Kaçakçılık Kanununda belirtilen akaryakıt kaçakçılığına ilişkin fiiller için ilgilisi hakkında EPDK tarafından doğrudan idari soruşturma başlatılarak gerekli yaptırımlar uygulanır. Lisans sahibinin ilgili piyasa faaliyeti niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan, kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuran fiilleri nedeniyle Kurumca geçici olarak durdurulabilir.

Kaçakçılık Kanununda belirtilen kaçakçılık fiillerinin işlendiği tespit edilen, rafineri hariç, her türlü tesiste lisansa tabi tüm faaliyetler kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar EPDK tarafından geçici olarak durdurulur ve bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de lisans verilmez. Kesinleşmiş mahkeme kararına göre lisans sahiplerinin lisansı iptal edilir. Lisans sahibine verilen idari para cezası ödenmeden lisansa konu tesis için lisans verilmez.

Lisans almaksızın lisansa tabi bir faaliyet gösterildiğinin tespiti hâlinde, tesisler, lisans alınıncaya veya Petrol Piyasası Kanununa göre lisans gerektirmeyen faaliyet gösterecek hale getirilinceye kadar mühürlenir ve ilgililer hakkında soruşturma başlatılır. Mühürlemeye ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. 

Petrol Piyasası Kanununa göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya yalan beyanda bulunulduğunun tespiti hâlinde lisans iptal olunur.

Kaçak ürün ikmal edenlerin lisansı iptal edilir. Teknik düzenlemelere uygun olmayan ürün ikmal edenler zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu, lisans sahibi gerçek ve tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alır. 

Mühürlemeye rağmen, faaliyetlerini sürdüren gerçek kişiler ile tüzel kişilerin suçun işlenişine iştirak eden yetkilileri hakkında, Türk Ceza Kanununun mühür bozma suçu (md 203) hükmü uygulanır.

Ön araştırma, soruşturma ve dava hakkı

Kurul, re’sen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar verir.

İdari yaptırım kararlarına karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir. Kurul kararlarına karşı açılan her türlü dava öncelikli işlerden sayılır.